Marcus Ulpius Nerva Traianus là con trai của Marcia và Marcus Ulpius Traianus, một Nghị viên có thế lực trong Viện nguyên lão La Mã và là một vị tướng xuất thân từ dòng họ Ulpius. Gia đình ông chuyển đến sinh sống tại Hispania (bán đảo Iberia, bao gồm lãnh thổ Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha bây giờ), tại tỉnh Hispania Baetica ở phần đất nay là tỉnh Andalusia (nay thuộc Tây Ban Nha), một tỉnh đã hoàn toàn La Mã hóa và được gọi là nam Hispania. Traianus cũng chỉ là một trong số rất nhiều người nổi tiếng thuộc dòng họ Ulpius, dòng họ này tồn tại rất lâu ngay cả sau khi ông đã qua đời. Chị cả của ông là Ulpia Marciana và cháu gái là Salonina Matidia.

Ông sinh ngày 18 tháng 9 năm 53, tại thành phố Italica. Khi còn trẻ, ông thăng tiến bằng con đường binh nghiệp, phục vụ tại những vùng đất bất ổn nhất tại các miền biên viễn của đế quốc. Trong thời kỳ 76–77, cha của ông làm quan Tổng trấn Syria (Legatus pro praetore Syriae), bản thân ông nắm chức vụ Hành chính quan chiến đoàn - Tribunus legionis. Vào năm 76, chính tại quê hương của ông, người cháu ông là Publius Aelius Hadrianus chào đời. Khi cha của Hadrianus mất vào năm 86, Traianus trở thành một trong những người giáo dưỡng đứa bé (chính Hadrianus là Hoàng đế kế tục của ông sau này).[7] Traianus được đề cử làm quan Tổng tài và đưa Apollodorus người xứ Damascus về kinh thành La Mã cùng ông khoảng năm 91. Dưới triều Hoàng đế Domitianus, ông cũng được phong làm quan Toàn quyền xứ Pannonia.[12] Sang triều Hoàng đế Nerva, ông tham chiến trong các chiến dịch dọc theo sông Rhine do tiên đế Domitianus khởi xướng, do Nerva không được lòng ba quân và phải dựa vào những tướng lĩnh dưới quyền để duy trì sự ủng hộ của các chiến binh. Để làm được điều này, khi hay tin Traianus đại phá tan tành người Suebi thì Hoàng đế Nerva nhận ông làm con nuôi vắng mặt với đế hiệu Nerva Caesar. Vào ngày 25 tháng 10 năm 97, Nerva chính thức ban bố Thánh chỉ chọn Traianus là người kế thừa ngôi báu.[12] Theo cuốn Lịch sử Augusta - Biên sử các Hoàng đế La Mã, chính Hadrianus là người mang tin cho Traianus về việc ông được chọn làm con nuôi Hoàng gia.[13] Sau khi Hoàng đế Nerva mất ngày 27 tháng 1 năm 98, vào tháng 2 năm ấy Hadrianus đưa hung tin đến cho Traianus, khi đó thuộc địa Agrippina ở miền Hạ Germania. vốn rất được lòng người, kế vị một cách êm thấm. Trong Mùa Xuân, vị tân Hoàng đế đi thị sát ở vùng biên cương sông Danube.[12]